TỘI LÀM LÂY LAN DỊCH BỆNH TRUYỀN NHIỄM NGUY HIỂM CHO NGƯỜI

Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người được quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 (Sửa đổi, bổ sung năm 2017).

1. Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người là hành vi đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người; đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người hoặc có hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.

2. Dấu hiệu pháp lý của tội phạm:

Về Mặt khách thể của tội phạm, Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người là tội xâm phạm đến sự an toàn về tính mạng, sức khỏe của cộng đồng.

Đối tượng tác động của tội phạm này là động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm có khả năng lây truyền dịch bệnh cho nguời.

Về Mặt khách quan của tội phạm

a. Hành vi khách quan

 Người phạm tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người có thể thực hiện một hoặc một số hành vi sau đây:

- Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

- Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người

- Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.

b. Hậu quả

Hậu quả là dấu hiệu bắt buộc để định tội này. Theo đó, người thực hiện một trong các hành vi trên mà “làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người” thì mới chịu trách nhiệm hình sự về tội này.

Tuy Bộ luật Hình sự không quy định thêm các dấu hiệu khách quan khác làm dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này nhưng, để xác định đúng hành vi phạm tội này thì cần tham khảo các quy định của Nhà nước, đặc biệt là Bộ Y tế về dịch bệnh, lan truyền dịch bệnh, các công bố dịch bệnh..v.v...

Về Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này vừa là chủ thể đặc biệt lại vừa không phải là chủ thể đặc biệt.

Chủ thể đặc biệt là trong trường hợp đối với người có thẩm quyền, đã có hành vi cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người; hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người.

Về Mặt chủ quan của tội phạm

Hành vi thực hiện tội phạm là Lỗi cố ý.

3. Về hình phạt:

Điều luật quy định có 3 khung hình phạt chính.

Khung cơ bản: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm đối với người thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người:

a) Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;

b) Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người;

c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.

Khung tăng nặng

- Khung tăng nặng thứ nhất:  Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế;

b) Làm chết người.

- Khung tăng nặng thứ hai: Phạt tù từ 10 năm đến 12 năm đối với người có hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ;

b) Làm chết 02 người trở lên.

Ngoài các hình phạt trên đây, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

                                                                  Luật gia Ngọc Giang Sơn